Tijdens zijn journal club in september 2020 bracht onze voormalige ASO Dr. Jaco Warnaerts een artikel onder de aandacht omtrent perversie. De auteur tracht met dit artikel een psychoanalytisch kader aan te reiken in het therapeutische werk met parafiele stoornissen. Een kort verslag van deze bespreking vindt u hier.

Inhoudelijke samenvatting:

Dit artikel heeft als doel een psychoanalytisch kader aan te reiken in het therapeutische werk met patiënten met een parafiele stoornis.
Het uitgangspunt is dat de stoornis een defensieve functie heeft, waarbij het een poging is om mentale pijn te vermijden en ondraagbare angsten te controleren.

Vanuit haar ervaring in de Portman Clinic identificeert de auteur 6 thema’s bij de parafiele stoornis. Ze ziet een heterogene patiëntenpopulatie, zowel qua presentatie als ernst van de stoornis. Er heerst angst voor het object, waarbij seksualiseren van de agressie (sadisme) dient om het object te controleren. Deze angst vindt zijn oorsprong in het onvermogen om separatie te verdragen, waarbij het verlangen om te versmelten samengaat met de angst voor annihilatie. Het is belangrijk om typische overdracht-tegenoverdrachtsfenomenen te erkennen en te interpreteren. Bijvoorbeeld negatieve tegenoverdracht of exhibitionistisch-voyeuristische dynamieken. De aard van het Super-Ego medieert de angst.

De auteur besluit met de aanbeveling om de de fundamentele angst voor een intieme relatie met een ander te bewerken. Exploratie van de eigen agressie en die van de ander is een belangrijke weg hiertoe.

Discussie:

Om psychoanalytisch te werken met patiënten met een parafiele stoornis is het belangrijk om de defensieve functie ervan voor ogen te houden. Ondanks alle ontwikkelingen binnen de psychoanalyse, blijft ze onderhevig aan kritische bevragingen omtrent haar validiteit. Ze beantwoordt bijvoorbeeld niet aan het huidig wetenschappelijk paradigma, die de nadruk legt op kwantitatief onderzoek. Ze wekt de indruk geen concrete gedragsveranderingen bij de patiënt te kunnen bewerkstelligen.
Zonder te verstranden in een discussie over de validiteit van psychoanalytische psychotherapie, pleit ik voor een pluralistische visie in de behandeling van patiënten met een parafiele stoornis.

Bron:

Wood, H. (2014). Working with problems of perversion. British Journal of Psychotherapy, 30(4), 422-437.