Iemand dwingen tot seks, hoe kom je ertoe? En wat denkt of voelt een dader van seksueel geweld terwijl hij zijn ding doet.
Er zijn 42 aangiftes van verkrachting per dag in ons land
Wat drijft iemand tot verkrachting? Met zo'n 42 aangiftes per dag in ons land, is de vraag uiterst relevant. Het antwoord kunnen we alleen halen bij de daders die tegen de lamp lopen, naar schatting één op de vijf. In internationaal onderzoek lopen de oorzaken uiteen van woede, sadisme, machtshonger, oorlogsvoering, psychopathie en andere persoonlijkheidsstoornissen tot grote ongelijkheid tussen mannen en vrouwen. Intussen zijn een vijftal types verkrachters in kaart gebracht, al valt bijna niemand daar perfect in. Het gaat om daders gemotiveerd door: opportunisme, woede, wraak willen nemen op vrouwen, lust en sadisme.
"Seksuele motieven zijn dus niet altijd de belangrijkste", zegt forensisch psycholoog Wim Huys (Universitair forensisch centrum Antwerpen). Zo is de opportunist een dader die verkracht omdat de gelegenheid zich voordoet, zoals een inbreker die merkt dat de bewoonster ligt te slapen. De woedende dader is vaak kwaad op alles en betrokken bij andere geweldpleging. Het derde type is ervan overtuigd dat alle vrouwen erop uit zijn mannen een hak te zetten, iets wat vaak geworteld zit in (vermeende) negatieve relationele ervaringen. De seksueel gemotiveerde dader heeft vaak een hoog libido, kijkt porno en is vaak ontrouw. "Vroeger dacht men dat een te veel aan testosteron een biologische verklaring was. Maar er is niet één stofje of hersengebiedje dat tot seksueel geweld leidt." De sadistische dader raakt net opgewonden door het leed van het slachtoffer. Die motivaties zitten geworteld in erg individuele verhalen waarin vaak verwaarlozing in de jeugd en blootgesteld zijn aan geweld dikwijls terug komen. Daarom is de beleving van daders tijdens het geweld ook anders.
'Misschien is dat nog wel de meest oncomfortabele waarheid: daders van seksueel geweld lijken vaak meer op ons dan we zelf onder ogen willen zien'
WIM HUYS, FORENSISCH PSYCHOLOOG
Huys: "Daar is niet één lijn in te trekken. Je hebt mensen die erg impulsief zijn, mensen die onder invloed van drank of drugs hun woede tegen vrouwen botvieren en de op seks beluste types bij wie de opwinding iedere remming weghaalt waardoor ze geen aandacht mee hebben voor protest van het slachtoffer. De sadist let daar net wel erg op, want hij kickt op die angst en dat leed."
Twee misverstanden zijn intussen door onderzoek uit de weg geruimd: doorgaans is de dader geen onbekende én het slachtoffer de schuld geven omdat ze bijvoorbeeld 'een kort rokje droeg' of 'dronken was' is dikwijls geen oorzaak van seksueel geweld, wel eerder een gevolg.
Eigen aandeel goedpraten
"Het zijn vaak vergoelijkingen achteraf. Net zoals we allemaal wel eens ons eigen aandeel proberen goed te praten als we iets verkeerd gedaan hebben. Misschien is dat nog wel de meest oncomfortabele waarheid: daders van seksueel geweld lijken vaak meer op ons dan we zelf onder ogen willen zien.
"Als samenleving voelt het echter veel comfortabeler om ze als 'een ras apart' of 'monsters' af te schilderen", zegt Huys. "In mijn ogen ligt ook daar een belangrijke taak voor preventie: correcte informatie verschaffen over daders en vormen van seksueel geweld."
Lees ook hier het artikel.